ΟΙ ΔΩΡΕΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΙΩΘΗΚΑΝ ΤΟ 2010 ΚΑΤΑ 58% (!) ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ 2008
Του ΜΠΑΜΠΗ AΓPOΛAMΠΟΥ
Ερωτήματα για τυχόν αδράνεια των γιατρών στις ΜΕΘ αλλά και του ίδιου του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. Κόντρες για την εμφύτευση συσκευών υποστήριξης καρδιάς σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια τελευταίου σταδίου
Η οικονομική κρίση δεν αλλάζει μόνον τις καθημερινές συνήθειες. Φαίνεται πως επιδρά ανασταλτικά ακόμη και στην ύψιστη κοινωνική προσφορά, την προσφορά οργάνων και ιστών. Η μείωση του αριθμού των δοτών τα δύο τελευταία χρόνια είναι κατακόρυφη, με αποτέλεσμα οι μεταμοσχεύσεις να καταγράφουν πέρυσι αρνητικό ρεκόρ δεκαετίας. Μόλις 135 επεμβάσεις έγιναν το 2010, λιγότερες και από το 2001, το πρώτο έτος αναφοράς του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, που ανήλθαν σε 186.
Μέχρι και το 2008, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του ΕΟΜ, η καμπύλη της προσφοράς οργάνων και των μεταμοσχεύσεων ήταν ανοδική, με κάποιες μικρές διακυμάνσεις. Οι δότες το 2008 ήταν 175 και οι μεταμοσχεύσεις που έγιναν 317, αριθμός ρεκόρ από τις αρχές της δεκαετίας. Το 2009 η τάση αυτή αναστρέφεται και ως προς τον αριθμό των δοτών, και ως προς τον αριθμό των μεταμοσχεύσεων. Αναφέρθηκαν 110 δότες και έγιναν 199 μεταμοσχεύεις, ενώ το 2010 οι δότες περιορίστηκαν σε 56 και οι μεταμοσχεύσεις σε 135.
Η εξέλιξη αυτή έχει προβληματίσει όπως είναι επόμενο τη διοίκηση του ΕΟΜ, καθώς τα μηνύματα από τα νοσοκομεία που έχουν προγράμματα μεταμοσχεύσεων είναι αρνητικά. Η διοίκηση του Οργανισμού έχει απευθυνθεί στο Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας και στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Ωστόσο, το πρόβλημα, όπως προκύπτει από τις συζητήσεις που γίνονται στον ιατρικό κόσμο, δεν οφείλεται αποκλειστικά στη μείωση του κοινωνικού ενδιαφέροντος για προσφορά οργάνων. Και η μείωση αυτή, άλλωστε, δεν είναι εύκολο να ερμηνευτεί.
Στις τελευταίες συνεδριάσεις της διοίκησης του Οργανισμού διατυπώθηκαν ερωτήματα για τη στάση των γιατρών στις μονάδες εντατικής θεραπείας, εάν έχουν τη θέρμη των προηγούμενων χρόνων στην προσέγγιση των συγγενών των ασθενών. Ερωτήματα διατυπώθηκαν και για την αδράνεια του ίδιου του Οργανισμού τα προηγούμενα χρόνια.
Τα μηνύματα από τους πρώτους μήνες του 2011 δεν είναι καλύτερα. Η μονάδα μεταμοσχεύσεων ήπατος του «Λαϊκού Νοσοκομείου» είναι ανενεργή, το ίδιο και η μονάδα νεφρού του «Ευαγγελισμού», ενώ στο «Ωνάσειο» από τον Οκτώβριο του 2010 δεν έχει γίνει καμία μεταμόσχευση καρδιάς. Πίσω από το πρόβλημα αυτό καθεαυτό όμως αποκαλύπτεται και άλλη μία πτυχή, που εξελίσσεται σε εστία αντιπαράθεσης και μέσα στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων και ανάμεσα στον Οργανισμό και το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας.
Από επιστολή του προέδρου του «Ωνασείου», καθηγητή Π. Αλιβιζάτου, προς τον ΕΟΜ, στις 8 Φεβρουαρίου 2011, προκύπτει ευθεία αμφισβήτηση της απόφασης του ΚΕΣΥ να στραφεί στην εμφύτευση συσκευών υποστήριξης καρδιάς (αντλίες χρόνιας μηχανικής υποβοήθησης) για τους ασθενείς που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της καρδιακής ανεπάρκειας και περιμένουν στη λίστα για μεταμόσχευση. Η απόφαση του ΚΕΣΥ από τις 25 Οκτωβρίου 2010 παρέχει τη δυνατότητα στις καρδιολογικές κλινικές των νοσοκομείων να προχωρούν σε επεμβάσεις εμφύτευσης συσκευών, κατόπιν έγκρισης της επιτροπής δεοντολογίας του νοσοκομείου. Το ΚΕΣΥ κατέληξε στην απόφαση αυτή λόγω της περιορισμένης προσφοράς μοσχευμάτων. Οι υποψήφιοι λήπτες καρδιάς κάθε χρόνο υπολογίζονται σε 15 με 20, εκ των οποίων οι περισσότεροι δεν βρίσκουν μόσχευμα.
Στην επιστολή του ο καθηγητής Π. Αλιβιζάτος επισημαίνει τον κίνδυνο να εγκαταλειφθεί το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων και να περάσουν οι γιατροί στο άλλο άκρο. «Εφόσον καταργηθεί η γνωμοδότηση του Μεταμοσχευτικού Κέντρου (που ήταν απαραίτητη για τις εμφυτεύσεις συσκευών), τότε είναι βέβαιο ότι θα οδηγηθούν σε εμφύτευση και ασθενείς που πληρούν τις προϋποθέσεις για μεταμόσχευση. Είμαι γνώστης περιπτώσεων όπου νεαροί ασθενείς καρδιακής ανεπάρκειας οδηγήθηκαν σε εμφύτευση σαν οριστική θεραπεία, χωρίς καν να τους δοθεί δυνατότητα αξιολόγησης της μεταμόσχευσης που δικαιούνται» καταγγέλλει ο πρόεδρος του ΩΚΚ και κλείνει την επιστολή του με την πρόβλεψη ότι «θα ακολουθήσει αλόγιστη και ευκαιριακή εμφύτευση πανάκριβων συσκευών, η οποία θα αποτελέσει και τη χαριστική βολή στα ήδη θνησιγενή ασφαλιστικά ταμεία».
Το κόστος εμφύτευσης υπολογίζεται σε 120.000 ευρώ. Το κόστος της μεταμόσχευσης ανέρχεται στο μισό, ενώ τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν το ποσό των 15.000 ευρώ.
Η ουσιώδης διαφορά, όμως, δεν βρίσκεται στην τιμή, επισημαίνουν οι υποστηρικτές του προγράμματος μεταμοσχεύσεων, αλλά στην ποιότητας ζωής που παρέχει η μεταμόσχευση έναντι της εμφύτευσης και στη διάρκεια ζωής. Από τους δείκτες που εμφανίζουν οι καρδιοχειρουργικές κλινικές του «Ευαγγελισμού», του «Παπανικολάου» και του «Ωνασείου», προκύπτει ότι κινούνται πάνω από τα διεθνώς αποδεκτά όρια. Από την άλλη, οι υποστηρικτές των εμφυτεύσεων αντιτείνουν ότι εφόσον τα μοσχεύματα δεν φθάνουν για να καλύψουν τους υποψήφιους λήπτες, δεν μπορεί να μην τους δοθεί το δικαίωμα αυτής της λύσης.
Στις προτάσεις που κατατέθηκαν και απασχολούν τον ΕΟΜ είναι να ξεκινήσει αμέσως νέα καμπάνια για την προσφορά οργάνων και ιστών, με τη συμμετοχή της Εκκλησίας όπως είχε γίνει στο παρελθόν και, παράλληλα, ειδικό πρόγραμμα ενημέρωσης των γιατρών στις μονάδες εντατικής θεραπείας.
ΣΧΟΛΙΟ: Με το ίδιο σκεπτικό δεν μπορεί να στερήσει κανείς το δικαίωμα σε όσους περιμένουν να κάνουν μεταμόσχευση πνευμόνων να πάνε εκεί που έχουν δυνατότητα να μεταμοσχευθούν και εννοούμε στο εξωτερικό. Άρνηση χορήγησης αδείας για το εξωτερικό (Ε 112) συνιστά απόπειρα ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως. Η οικονομική κρίση δεν είναι λόγος άρνησης του δικαιώματος στη ζωή. Άρνηση = δολοφονία. Θα αγωνιστούμε μέχρις εσχάτων για να μην περάσει η αναλγησία των πολιτικών, των διοικητών των ταμείων και του περί των μεταμοσχεύσεων κυκλώματος των γιατρών.
